Darowizna mieszkania to sposób na bezpłatne przekazanie komuś swojego lokalu. Żeby jednak odbyło się to zgodnie z prawem, należy ściśle przestrzegać pewnych zasad. Wyjaśniamy, z jakimi kosztami wiąże się przekazanie mieszkania, jak powinna wyglądać umowa darowizny oraz jak wygląda kwestia podatku od darowizny nieruchomości. ustalenie wysokość zachowku należnego dla danej kategorii osób (przyjęcie odpowiedniego ułamka – 1/2 albo 2/3); obliczenie substratu zachowku; obliczenie konkretnej kwoty zachowku do zapłaty. 1. Udział w spadku. Pierwszym krokiem jest określenie udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczenia wysokości zachowku. W pierwszej grupie podatkowej podatek od darowizny mieszkania (liczony od nadwyżki od kwoty wolnej od podatku) może wynosić 3%, 5% lub 7%. W drugiej grupie podatkowej jest to odpowiednio 7%, 9% i 12%, a w trzeciej grupie podatkowej 12%, 16% i 20%. Bardziej szczegółowe informacje na ten temat prezentujemy w poniższej tabeli. Wartość darowizny powiększa zatem podstawę obliczenia zachowku, która wynosi teraz 3 450 000 zł. Synowi B przysługuje więc 575 000 zł (½ z ⅓ z 3 450 000 zł). Syn B powinien jednak odliczyć od tej kwoty wartość otrzymanej nieruchomości, w związku z czym należny mu zachowek wynosi 125 000 zł. Jak obliczyć zachowek? ustalenie wysokości udziału, który przysługiwałby (lub przysługuje) w spadku na skutek dziedziczenia ustawowego; ustalenie wysokość zachowku należnego dla danej kategorii osób (przyjęcie odpowiedniego ułamka – 1/2 albo 2/3); obliczenie konkretnej kwoty zachowku do zapłaty. Roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanych od spadkodawcy zapisu windykacyjnego lub darowizny przedawnia się z upływem 5 lat od otwarcia spadku. Jak wynika z powyższego, kluczową datą przy przedawnieniu roszczenia o zachowek jest dzień otwarcia testamentu. Absolutnie nie możemy utożsamiać awGU205. Czasami zdarza się, że spadkodawca w sporządzonym testamencie do całości spadku powoła tylko jedną osobę z rodziny i pominie dzieci czy małżonka albo do całości spadku powoła osobę spoza najbliższej rodziny. Czy najbliżsi członkowie rodziny są w takiej sytuacji pozbawieni jakiegokolwiek udziału w spadku? W takich sytuacjach może przysługiwać roszczenie o zachowku ma na celu ochronę najbliższych członków rodziny spadkodawcy przed niekorzystnym dla nich rozporządzeniem majątkiem na wypadek przysługuje zstępnym (kolejnym potomkom danej osoby – dzieci, wnuki, prawnuki), małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z uprawniony do zachowku jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli uprawniony zstępny jest małoletni należy się dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by im przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia przysługuje uprawnionemu przeciwko spadkobiercy, jeżeli nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci ustalaniu udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczania zachowku uwzględnia się także spadkobierców niegodnych oraz spadkobierców, którzy spadek odrzucili, natomiast nie uwzględnia się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali obliczyć wartość udziału spadkowego?Przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku:drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych,darowizn dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku,przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych; nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego,przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim windykacyjny oraz darowiznę dokonane przez spadkodawcę na rzecz uprawnionego do zachowku zalicza się na należny mu zachowek. Jeżeli uprawnionym do zachowku jest dalszy zstępny spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek także zapis windykacyjny oraz darowiznę dokonane przez spadkodawcę na rzecz jego Wnuk A jest uprawniony do zachowku po dziadku. Dziadek dokonał darowizny na rzecz swojego syna a ojca A. Darowizna ta podlega zaliczeniu na należny wnukowi jeżeli uprawnionym do zachowku jest zstępny spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek poniesione przez spadkodawcę koszty wychowania oraz wykształcenia ogólnego i zawodowego, o ile koszty te przekraczają przeciętną miarę przyjętą w danym środowisku. Przy ustaleniu tej miary należy brać pod uwagę sytuację materialną konkretnej rodziny i wielkość kosztów ponoszonych na wychowanie i wykształcenie w rodzinach o podobnych możliwościach finansowej. Jeśli zatem wszystkie dzieci uczęszczały do prywatnej szkoły oraz na zajęcia dodatkowe, to takie koszty nie mogą być uznane za przekraczające przeciętną miarę. Natomiast gdy wydatek na wychowanie czy wykształcenie był znacznym obciążeniem budżetu domowego, większym niż jest to przyjęte w danym środowisku, nadwyżka tych kosztów powinna być zaliczona na zależny pamiętać, że jeżeli spadkobierca obowiązany do zapłaty zachowku jest sam uprawniony do zachowku, jego odpowiedzialność ogranicza się tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jego własny spadkobierca obowiązany do zaspokojenia roszczenia z tytułu zachowku sam jest uprawniony do zachowku, może on żądać zmniejszenia zapisów zwykłych i poleceń w takim stopniu, żeby pozostał mu jego własny uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanych od spadkodawcy zapisu windykacyjnego lub darowizny przedawnia się z upływem lat pięciu od otwarcia artykuł jest ogólnym omówieniem tematu. Każda sprawa jest wielowątkowo i wymaga dokładnej analizy. W związku z powyższym zachęcam do skorzystania z usług profesjonalnego do zapoznania się z innymi zagadnieniami z zakresu prawa spadkowego. Często pytacie Państwo jak obliczyć wartość należnego zachowku oraz co z darowiznami, które spadkodawca uczynił za życia. Czy darowizny te są także brane pod uwagę przy obliczaniu zachowku? Poza kilkoma wyjątkami darowizny te powinny zostać doliczone do substratu zachowku, a tym samym stanowić podstawę do wyliczenia należnej nam kwoty zachowku. Jakie więc darowizny doliczamy do substratu zachowku a jakie nie? SUBSTRAT ZACHOWKU – co to takiego? Na początek wyjaśnijmy, czym jest substrat zachowku. Otóż sformułowanie to oznacza po prostu czystą wartością spadku powiększoną o wartość darowizn i zapisów windykacyjnych dokonanych przez spadkodawcę. Czysta wartość spadku to nic innego jak aktywa spadku minus jego pasywa (długi). To właśnie na podstawie wartości substratu zachowku obliczamy należny zachowek. O tym jak obliczyć zachowek pisaliśmy już tutaj: Jak obliczyć wartość zachowku. JAKIE DAROWIZNY DOLICZA SIĘ A JAKIE NIE DO SUBSTRATU ZACHOWKU Do ustalenia substratu zachowku zasadniczo dolicza się wszelkie darowizny dokonane przez spadkodawcę poza następującymi wyjątkami: – drobnymi darowiznami, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych (np. prezenty urodzinowe, imieninowe) – darowiznami dokonanymi więcej niż 10 lat wstecz od otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy), ale tylko i wyłącznie uczynionymi na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo osobami uprawnionymi do zachowku, czyli zazwyczaj na rzecz osób obcych. Przykład: W 1990 r. A darował swojej córce mieszkanie. A zmarł w 2010 r. nie pozostawiając po sobie większego majątku. Jego druga żona chce dochodzić zachowku po nim. Obliczając substrat zachowku będzie ona mogła doliczyć do niego wartość darowizny uczynionej przez A na rzecz córki 20 lat temu. Córka A jest, bowiem za równo spadkobiercą A jak również osobą uprawnioną do zachowku, dlatego też ograniczenie czasowe doliczania darowizn do substraty zachowku, w tym wypadku będzie wyłączone. – przy obliczaniu zachowku dla zstępnych – darowiznami uczynionymi, w czasie, kiedy spadkodawca nie miał jeszcze zstępnych – przy obliczaniu zachowku dla małżonka – darowiznami dokonanymi przed zawarciem małżeństwa, przy czym nie chodzi tu o zawarcie małżeństwa w ogóle, ale o zawarcie go z osobą dochodząca zachowku, JAK USTALAMY WARTOŚCI DAROWIZNY DOLICZANEJ DO SUBSTRATU ZACHOWKU Wartość darowizny doliczanej do substratu zachowku określa się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen obowiązujących w czasie ustalania zachowku. Adwokat Roksana Pieróg reprezentuje Klientów w postępowaniach o zapłatę zachowku. Potrzebujesz pomocy prawnej, nie wiesz jak obliczyć należny Ci zachowek, skontaktuj się z Kancelarią Adwokacką Adwokat Roksany Pieróg |Adwokat Warszawa | Adwokat Spadki | Adwokat Prawo Spadkowe Warszawa Wśród najczęściej zadawanych pytań podczas porad prawnych w kancelarii jest proces obliczania oraz wysokość zachowku. W dzisiejszym wpisie postaramy się wyjaśnić w jaki sposób liczymy zachowek. Obliczając zachowek należy ustalić, jaki udział przypadałby osobie, jeśli spadkodawca nie pozostawił testamentu. Ile wynosi zachowek? Według art. 991 Kodeksu Cywilnego zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony na czas śmierci spadkodawcy jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś przypadkach – połowa wartości tego udziału. Co ciekawe, bierze się również pod uwagę spadkobierców niegodnych oraz takich, którzy odrzucili spadek. Zachowku nie dostaną jednak osoby, które zrzekły się spadku bądź zostały skutecznie wydziedziczone w testamencie. Wyliczanie wartości nominalnej zachowku Wyliczanie wartości nominalnej zachowku to proces skomplikowany i czasochłonny. Wymaga on prześledzenia całej historii rodzinnej pomiędzy spadkodawcą a spadkobiercą oraz dokonanych darowizn. Nie uwzględnia się przy tym zapisów zwykłych oraz poleceń. W przypadku jednak zapisów windykacyjnych oraz darowizn udzielonych spadkobiercy przez spadkodawcę, masa spadkowa ulegnie powiększeniu. Wyjątkiem będą tutaj drobne darowizny – zwyczajowo przyjęte, bądź darowizny dokonane przed więcej niż dziesięciu laty w stosunku do osób niebędących spadkobiercami, licząc wstecz od otwarcia spadku. W sytuacji, w której do zachowku uprawniony jest małżonek, do wartości spadku nie zalicza się darowizn dokonanych przed wstąpieniem w związek małżeński. Przykład: Pan Jarosław pozostawił po śmierci majątek wart zł. Jedynym spadkobiercą uczynił on swoją narzeczoną Marię. Rok przed swoją śmiercią dokonał on jednak umowy darowizny z Marią. Przekazał on jej dom wart 1 000 000 zł oraz mieszkanie warte zł. Nie pozostawił on nic swojej jedynej córce – Kasi. Kasia ma więc prawo do zachowku. Jest ona osobą pełnoletnią, i byłaby jedyną spadkobierczynią, jeżeli pan Jarosław nie sporządził testamentu. Masa spadkowa wynosi się 1 000 000 zł + zł + zł = 1 520 000 zł. Córka Kasia otrzymałaby zachowek wynoszący 1 520 000 zł x ½ = 760 000 zł. W przypadku pytań zapraszamy do kontaktu telefonicznego lub maila z Zespołem Kancelarii Bona Artis. Od 2006 roku prowadzę własną praktykę w kancelarii radcy prawnego. Posiadam prawie 20 – letnią praktykę w zawodzie radcy prawnego i prowadzeniu sporów na wokandach sądowych. Działając jako Zespół posiadamy duże doświadczenie w prowadzeniu spraw o zachowek, stwierdzenie nabycia spadku, dział spadku oraz wydziedziczenie. Ogólną zasadą, która przyświeca prawu spadkowemu, jest dążenie do zachowania majątku zmarłego w możliwie najbliższej rodzinie, podzielonego w równomiernym stopniu. Tyle mówi teoria. Praktyka pokazuje, że dzieje się różnie. Bardzo często zdarza się, że osoby ustawowo uprawnione do uzyskania spadku otrzymują jedynie niewielką część majątku. Wówczas mogą się ubiegać o zachowek. Kiedy się należy i jak obliczyć, ile wynosi? treści1 Co to jest zachowek? Kiedy należy się zachowek? Kiedy nie należy się zachowek?2 Ile wynosi zachowek? Zachowek – ile lat po darowiźnie jej wartość wlicza się w wysokość schedy spadkowej?3 Jak obliczyć zachowek – przykładyCo to jest zachowek?Zachowek jest instytucją prawa spadkowego. Powstała ona, aby chronić interesy najbliższych spadkobierców w sytuacji, gdy ich krewny przepisze majątek na mocy testamentu lub przed śmiercią dokona poważnych darowizn. Chodzi o to, aby uniknąć sytuacji uprzywilejowania jednej osoby uprawnionej do otrzymania spadku kosztem należy się zachowek?Zachowek należy się w sytuacji, gdy dana osoba byłaby uprawniona do dziedziczenia po zmarłym na podstawie ustawy (art. 931 i następne kodeksu cywilnego), ale ten:zostawił testament, w wyniku którego doszło do zmiany sposobu podziału majątku (np. zapisuje go jednemu z dzieci, a ma ich kilkoro),jeszcze za życia dokonał znaczących darowizn – np. przepisał samochód na bliskiego przyjaciela czy jedno z zachowku są uprawnione wyłącznie osoby spokrewnione ze zmarłym. Zazwyczaj są to: współmałżonek i/lub dzieci (oraz ich zstępni, czyli wnuki, prawnuki itp., ale prawo dalszych zstępnych uaktywnia się dopiero w sytuacji braku ich wstępnych, tj. np. rodziców w stosunku do dzieci), a także – w określonych przypadkach – jego rodzice (prawo to uaktualnia się, gdy brak zstępnych). Ta ostatnia sytuacja pojawia się wówczas, gdy osoba zmarła nie miała dzieci zstępnych (dzieci lub wnuków).Przykład 1. Pan Kowalski jest wdowcem i ma trójkę dzieci: syna i dwie córki. Jeszcze za życia przepisuje majątek na jednego syna. Po śmierci pana Kowalskiego prawo do dziedziczenia ustawowego uzyskuje cała trójka dzieci. Córki mają prawo domagać się zachowku od swojego Roszczenie o zachowek można wysunąć maksymalnie przez okres 5 lat od śmierci spadkodawcy. Po tym terminie będzie ono przedawnione. Należy mieć przy tym na uwadze, że dla skutecznego przerwania przedawnienia należy skierować pozew do sądu, natomiast przygotowanie pozwu wymaga w często skomplikowanych sprawach o zachowek dłuższego czasu. Przeczytaj również: Czy należy mi się zachowek po rodzicach lub dziadkach?Kiedy nie należy się zachowek?Zachowek nie należy się osobom, które nie byłyby uprawnione do spadku na drodze prawnej. Oznacza to, że nie mogą sobie do niego rościć prawa np. bliscy przyjaciele czy osoby, które pozostawały w konkubinacie ze nie będzie się również należał:spadkobiercom wydziedziczonym lub uznanym za niegodnych dziedziczenia,spadkobiercom, którzy odrzucili spadek lub zrzekli się dziedziczenia,małżonkom spadkodawcy, co do których spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy, a żądanie to było uzasadnione,wnukom (i kolejnym zstępnym), jeśli ich rodzice zrzekli się prawa do dziedziczenia (chyba, że umowa stanowi inaczej), Ile wynosi zachowek?Wysokość zachowku nie jest równa udziałowi, który przysługiwałby spadkobiercy w ramach dziedziczenia na drodze prawnej. Co do zasady zachowek wynosi ½ wartości udziału, który przysługiwałby danej osobie po zmarłym krewnym. Ale uwaga! W przypadku osób trwale niezdolnych do pracy lub małoletnich ta wartość wynosi 2/3 udziału, który przysługiwałby w spadku – jest więc jednak pamiętać, że do obliczenia tego, ile wynosi zachowek, należy brać również pod uwagę darowizny oraz zapisy windykacyjne wykonane przez spadkodawcę (w praktyce należy brać przede wszystkim pod uwagę darowizny). brana jest pod uwagę cały substrat spadku. Wyliczając podstawę do obliczenia zachowku, należy odliczyć od niej długi, które wchodzą w skład masy – ile lat po darowiźnie jej wartość wlicza się w wysokość schedy spadkowej?Jeżeli darowizna została przekazana osobie nieuprawnionej do dziedziczenia na podstawie ustawy (tzn. np. przyjacielowi, konkubentowi, rodzeństwu czy chrześniakom), wlicza się do wysokości substratu spadku będącego podstawą do ustalenia zachowku przez okres 10 lat. Jeżeli od momentu przekazania majątku do chwili śmierci spadkodawcy minęło więcej niż 10 lat, darowizna nie wchodzi do masy zaś darowiznę otrzymała osoba uprawniona do otrzymania spadku na drodze ustawowej (czyli np. dziecko lub współmałżonek), nie ma znaczenia moment, w którym została ona przekazana. Mogło to nastąpić nawet kilkadziesiąt lat obliczyć zachowek – przykładyPodsumowując powyższe wyjaśnienia, aby policzyć, ile wynosi zachowek, należy:ustalić, komu przysługiwałby spadek na drodze dziedziczenia ustawowego,wyliczyć, na jakie części zostałby podzielony spadek,obliczyć, ile wynosi substrat spadku – a więc suma majątku pozostawionego po zmarłym (minus długi), darowizny przekazane przez niego za życia,wyliczyć, ile wynosi zachowek według wzoru:wysokość substratu spadku x część spadku przysługująca na mocy ustawowej x 1/2 w przypadku osób dorosłych lub 2/3 w przypadku małoletnich lub trwale niezdolnej do pracyodjąć od wysokości przysługującego zachowku wartość ewentualnych składników majątkowych podarowanych przez zmarłego, odziedziczonych po zmarłym, bądź przekazanych w formie 2. Pozostańmy przy przykładzie pana Kowalskiego i jego dzieci opisanego wcześniej. Załóżmy, że pan Kowalski był właścicielem mieszkania o wartości 200 000 zł. Dodatkowo miał samochód o wartości 50 000 zł. Ten majątek przekazał za życia synowi, ale nie wydziedziczył córek ani nie uznał ich niegodnymi otrzymania spadku. Po jego śmierci do podziału pozostało jeszcze 30 000 zł gotówki – brat podzielił tę kwotę na 3 i przekazał każdej z sióstr po 10 000 drodze ustawowej każdemu z dzieci przysługiwałaby 1/3 majątku ojca. Każda z córek, która chce wyliczyć, ile wynosi zachowek musi to zrobić następująco:Łączna wysokość substratu spadku po ojcu to 200 000 zł + 50 000 zł + 30 000 zł = 280 000 drodze dziedziczenia ustawowego każdemu z dzieci przysługiwałaby 1/3 majątku. Dlatego należy pomnożyć wysokość substratu przez ten ułamek: 280 000 zł * 1/3 = 93 330 bazowa zachowku to połowa powyższej kwoty, czyli: 93 330 zł/2 = 46 665 tę należy pomniejszyć o 10 000 zł, które każda z córek otrzymała już w wysokość zachowku, do którego prawo może sobie rościć każda z córek, to 36 665 tych wyliczeń nie jest jednak zawsze tak proste – sprawy majątkowe mogą być bardzo zawiłe. Dlatego większość osób korzysta w takiej sytuacji z pomocy prawnika. Więcej informacji na ten temat można uzyskać również w naszej kancelarii. Jak rozumieć wysokość zachowku? Pojęcie wysokości zachowku może być rozumiane na dwa sposoby: jako wysokość ułamka należnego w majątku spadkodawcy, jako konkretna kwota zachowku należnego do zapłaty (dobrowolnie lub na skutek wyroku sądu). W tym miejscu przedstawię ten drugi sposób rozumienia wysokości zachowku. W innym artykule można znaleźć informacje o tym komu należy się wyższy zachowek. Aby obliczyć wysokość zachowku (rozumianego jako wysokość kwoty należnej do zapłaty), należy dokonać kilku operacji szczegółowo uregulowanych w przepisach Kodeksu cywilnego. wysokość udziału w spadku ustalenie wysokości udziału, który przysługiwałby (lub przysługuje) w spadku na skutek dziedziczenia ustawowego; ustalenie wysokość zachowku należnego dla danej kategorii osób (przyjęcie odpowiedniego ułamka – 1/2 albo 2/3); obliczenie substratu zachowku; obliczenie konkretnej kwoty zachowku do zapłaty. 1. Udział w spadku Pierwszym krokiem jest określenie udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczenia wysokości zachowku. Na początku ustalamy udział, w którym uprawniony powinien być powołany do dziedziczenia ustawowego. Kolejność dziedziczenia określają przepisy kodeksu cywilnego. W pierwszej kolejności do spadku z ustawy powołane są dzieci spadkodawcy oraz małżonek. Jeśli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział, który by mu przypadał przypada jego zstępnym. W braku zstępnych spadkodawcy do dziedziczenia powołani są jego małżonek i rodzice. Jeśli nie ma małżonka cały spadek przypada rodzicom w częściach równych. Jeśli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, jego udział spadkowy przypadka rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Jeśli zaś rodzeństwo spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku jego udział spadkowy przypada jego zstępnym. Jeśli jednio z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, brak jest rodzeństwa oraz jego ich zstępnych, żyjący rodzic dziedziczy po połowie wraz z małżonkiem. Jeśli nie ma zstępnych spadkodawcy, jego rodziców, rodzeństwa ani ich zstępnych cały spadek przypada małżonkowi. W braku wszystkich wcześniej wymienionych zstępnych oraz małżonka cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy w częściach równych. Zgodnie z przedstawionym powyżej schematem, jeśli którekolwiek z dziadków nie dożyło otwarcia spadku ich udział spadkowy przypada ich zstępnym. Jeśli wystąpiłby brak wszystkich wymienionych powyżej członków rodziny zmarłego do dziedziczenia spadku mogłyby dojść dzieci współmałżonka spadkodawcy. W ostatniej kolejności w braku któregokolwiek ze wskazanych krewnych spadkodawcy spadek dziedziczy gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Uwzględnia się przy obliczaniu udziału spadkobierców niegodnych oraz spadkobierców, którzy spadek odrzucili, natomiast nie uwzględnia się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczeni. 2. Wysokość zachowku – 1/2 albo 2/3 Następnie, aby obliczyć wysokość zachowku należy pomnożyć: udział spadkowy należny osobie uprawnionej do zachowku; przez ułamek 1/2 lub 2/3 określający wysokość zachowku należący się danej kategorii osób. Zasadą jest, że zachowek należy się w wysokości 1/2 udziału spadkowego, który powinien przysługiwać osobie uprawnionej do otrzymania zachowku. 2/3 udziału spadkowego należy się osobom małoletnim oraz osobom trwale niezdolnym do pracy. 3. Substrat zachowku Kolejnym krokiem do ustalenia wysokości zachowku jest obliczenie substratu zachowku. Substrat zachowku jest wartością będącą podstawą do obliczenia konkretnej sumy wyrażającej należny uprawnionemu zachowek. Aby ustalić ile wynosi substrat zachowku musimy: określić tzw. „czystą wartość spadku”; doliczyć do niej wartość darowizn oraz zapisów windykacyjnych dokonanych przez spadkodawcę Czysta wartość spadku Czysta wartość spadku to różnica między: stanem czynnym spadku, czyli wartością wszystkich praw należących do spadku, według ich stanu z chwili otwarcia spadku i cen z chwili orzekania o zachowku; oraz stanem biernym spadku, to jest sumą długów spadkowych, z pominięciem długów wynikających z zapisów zwykłych i poleceń. Doliczenie zapisów i darowizn Następnym krokiem do ustalenia wysokości zachowku jest doliczenie do czystej wartości spadku wartości zapisów windykacyjnych oraz darowizn dokonanych przez spadkodawcę. Należy mieć jednak na uwadze, że nie wszystkie zapisy oraz darowizny dokonane przez spadkodawcę będą podlegały doliczeniu do substratu zachowku. Przy obliczaniu zachowku nie dolicza się zapisów zwykłych oraz poleceń. Do substratu zachowku dolicza się wszystkie zapisy windykacyjne, oraz niektóre darowizny. Wartość przedmiotu zapisu windykacyjnego na potrzeby ustalania wysokości zachowku jest obliczana według stanu z chwili otwarcia spadku, a według cen z chwili ustalania zachowku. Wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili ustalania zachowku. Przy doliczeniu darowizn w trakcie ustalania wysokości zachowku stosuje się następujące zasady: darowizny na rzecz osób będących spadkobiercami lub uprawnionymi do zachowku dolicza się do spadku bez względu na to, kiedy zostały uczynione; nie dolicza się do spadku darowizn na rzecz innych osób niż, spadkobiercy i uprawnieni do zachowku, jeżeli zostały one uczynione przed więcej niż dziesięcioma laty, licząc wstecz od otwarcia spadku; przy obliczaniu zachowku dla zstępnego (dziecka lub wnuka) nie dolicza się darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy jeszcze nie miał zstępnych, chyba, że darowizna została uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego; przy obliczaniu zachowku dla małżonka nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa; nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych; dla zasady doliczania darowizn nie ma znaczenia, że w chwili otwarcia spadku przedmiot darowizny już nie istnieje lub że wyszedł z majątku obdarowanego. 4. Kwota zachowku do zapłaty Ostatnią operacją prowadzącą do obliczenia wysokości zachowku jest pomnożenie: substratu zachowku, ułamkową wysokość zachowku należną dla danej grupy osób (odpowiednio ½ lub 2/3). Otrzymany wynik będzie stanowił rzeczywistą wysokość zachowku osoby uprawnionej do jego otrzymania. Zachowek obliczamy na podstawie wartości spadku ustalonej według cen z daty orzekania o roszczeniach z tego tytułu.

jak obliczyć zachowek od darowizny przykład